Het syndroom van Korsakov is de chronische fase van de, daaraan voorafgaande, acute Wernicke encefalopathie. Daarom wordt het ziektebeeld ook wel Wernicke-Korsakov syndroom genoemd. Dit syndroom wordt veroorzaakt door een ernstig gebrek aan vitamine B1 (= thiamine). Het komt vooral voor bij ernstig alcoholmisbruik dat gepaard gaat met zelfverwaarlozing en slecht eten of zelfs stoppen met eten. Korsakov kan ook ontstaan bij een tekort aan vitamine B1 ten gevolge van bijvoorbeeld anorexia, zwangerschapsbraken of een maagverkleining. De beschadiging van hersencellen bij Korsakov is onomkeerbaar.
Mensen met Korsakov hebben ernstige geheugenstoornissen en stoornissen van de uitvoerende (executieve) functies. Dat wil zeggen dat ze grote problemen hebben met het plannen en organiseren van de dagelijkse activiteiten. Vaak is ook het inzicht in de eigen beperkingen gestoord of afwezig en wijzen mensen met Korsakov hulp af. Gedragsproblematiek, zoals agitatie en ontremming, komt veel voor. Daarnaast zijn er veel bijkomende lichamelijke en psychische ziektes. De meeste mensen met Korsakov hebben door het ernstige alcoholgebruik een zeer beperkt of verstoord sociaal netwerk.
Uit het onderzoek van Ineke Gerridzen, specialist ouderengeneeskunde bij Atlant, is gebleken dat bij opname in het verpleeghuis de gemiddelde leeftijd 56,7 jaar is en dat de verblijfsduur in het verpleeghuis ongeveer 6,5 jaar is. Kortom, de groep mensen met Korsakov in het verpleeghuis is een specifieke doelgroep die specialistische zorg behoeft.
