Gisteravond was de aftrap van De Leeuwenhoek on Tour, bij onze locatie Berkenhove. Gespreksleider John Overmeer trapt af voor een zaal met ruim 90 bezoekers. Een mix van medewerkers van Atlant, andere zorgprofessionals, beleidsmakers, mantelzorgers en andere mensen uit de omgeving.
Bij In De Leeuwenhoek On Tour tonen ze fragmenten uit de serie, mét exclusieve, niet eerder vertoonde beelden. Ze snijden dilemma’s aan waarover ze in gesprek gaan met de gasten: mantelzorgers, professionals werkzaam in de zorg en andere betrokkenen en geïnteresseerden. Hoe ga je om met mensen met dementie? Hoe kan de zorg voor mensen met dementie nog menselijker en liefdevoller? Hoe kun je je écht verplaatsen in de – misschien vervreemdende – werkelijkheid van de ander?
Tafelgasten
Het was een boeiende avond, met ontroerende beelden en ingewikkelde dilemma’s. Aan de gesprekstafel zaten:
Bert Keizer, filosoof en verpleeghuisarts
Carla Bellers, humanistisch geestelijk verzorger.
Mariet Gielen, bestuurslid Alzheimer Nederland afdeling Oost Veluwe, portefeuille voorlichting.
Karin Willems van Female Economy begon de avond met een mini workshop. Alle aanwezigen werden gevraagd om in tweetallen de volgende twee vragen aan elkaar te stellen en met elkaar te delen: Wat zie je in mijn ogen? Mocht jij er als kind zijn? Het was een bijzondere ervaring en de aanwezigen merkten dat je met het stellen van deze vragen ineens een heel ander contact met elkaar hebt.
Drie dilemma’s
Vervolgens nam John Overmeer het weer over en startte met de drie dilemma’s die ze deze avond wilden bespreken. Elk dilemma werd ingeleid met beelden uit de documentaire ‘In de Leeuwenhoek’ en daarna werd de zaal gevraagd om hun eigen ervaring op te schrijven rond dit dilemma en dit te bespreken met de buurman of – vrouw. Aansluitend gaven de drie sprekers hun mening over dit thema.
De dilemma’s die aan bod kwamen waren:
– Van thuis naar zorghuis
– Veiligheid en autonomie
– De veranderende relatie met iemand die dicht bij je staat en dementie krijgt.
Van thuis naar zorghuis
Het eerste dilemma roept al verschillende reacties op. De tafelgasten lichten toe dat zij zien dat veel mantelzorgers heel lang voor hun partner blijven zorgen. Vaak ook over de eigen grenzen heen. Dat heeft ook een groot effect op de gezondheid en het welzijn van de mantelzorger zelf. Er wordt gepleit voor de inzet van casemanagers die ook goed de mantelzorgers begeleiden.
Een medewerkster van Atlant vertelt dat zij onlangs een echtpaar ontving. De man, 68, had dementie en kwam op de locatie wonen. De vrouw had haar man al drie jaar lang, zeven dagen in de week verzorgd ‘Het was heel aangrijpend om te zien, het is heel heftig geweest voor die mevrouw. Die afgelopen jaren waren heel zwaar en dan nu haar man definitief uit huis. Het gaat bij ons niet alleen om het geven van zorg, maar ook om alle emoties en gevoelens. Je inleven in de ander en aandacht geven. Het voelt goed als we haar man toch kunnen helpen, blijven zoeken naar mogelijkheden en mevrouw kunnen geruststellen en vertellen hoe zijn dag is geweest. Daar doe ik het voor.’
Autonomie
Het dilemma veiligheid en autonomie is ook een herkenbaar issue voor velen. Wat kan wel en wat niet? Veel mensen met dementie overzien zelf niet dat ze de ziekte hebben en wat ze wel en niet kunnen. Middelen zoals GPS kunnen gebruikt worden om mensen wel meer vrijheid te kunnen geven en tevens te volgen. Erg belangrijk is in ieder geval om goed in gesprek te blijven met de betrokkenen. Helderheid te geven over wat wel en niet bijdraagt aan de kwaliteit van leven en wat de mogelijkheden zijn.
Aandacht
Ook bij het derde dilemma komt de aandacht voor de mantelzorger weer terug. De tafelgasten merken ook dat er vaak nog te weinig aandacht is voor de rol van de mantelzorger. Mensen willen vaak hun verhaal kwijt en vertellen wat het met hun doet, gewoon er zijn en luisteren is vaak al genoeg. Voor mantelzorgers is de fase waarin hun partner veranderd en daarmee de verhoudingen onderling ook, vaak erg zwaar. En dan volgt ook nog de periode van verzorgen. ‘Eigenlijk heeft een mantelzorger ook een mantelzorger nodig’, is een opmerking uit de zaal.
Aan het einde van de avond vraagt gespreksleider John aan Thijs Houtappels, bestuurder van Atlant hoe hij terugkijkt op de avond bij één van zijn locaties. ‘Ik vond het ontroerend en ingewikkeld. Ontroerend vanwege de beelden en verhalen en ingewikkeld omdat we te maken hebben met complexe vraagstukken. Het blijft elke keer weer van groot belang om iedereen om de mensen met dementie heen te blijven betrekken, de familie, de zorgprofessionals, maar ook de vrijwilligers.”
Bert Keizer sluit af met de opmerking dat je in het verpleeghuis natuurlijk nooit zal krijgen wat je thuis had, maar dat wij het hier in Nederland echt niet slecht doen!
Meer informatie
Voor meer informatie over De Leeuwenhoek on Tour, klik hier.
De vier documentaires zijn terug te kijken via de NPO, klik hier.