KORSAKOV-studie

‘Het functioneren en de kwaliteit van leven van mensen met het syndroom van Korsakov die in een verpleeghuis verblijven’

De vraag vanuit de praktijk

In de Nederlandse verpleeghuizen verblijven naar schatting 1000 – 1500 mensen met het syndroom van Korsakov op gespecialiseerde afdelingen. Over het algemeen betreft het relatief jonge, alleenstaande mannen, die gemiddeld 6 à 7 jaar in het verpleeghuis doorbrengen en zeer intensieve zorg nodig hebben. De groep kenmerkt zich door veel bijkomende somatische en psychiatrische aandoeningen. Bovendien blijkt het gebruik van psychofarmaca zeer hoog te zijn. In de dagelijkse zorg voor deze mensen wordt met name de omgang met probleemgedrag en het gebrek aan ziekte-inzicht als belastend ervaren. Tezamen met beperkte wilsbekwaamheid kan dit handelingsverlegenheid teweegbrengen bij de verzorgenden en het behandelend team. Ondanks bekende nadelige effecten bestaat het vermoeden dat psychofarmaca frequent worden ingezet voor de behandeling van deze symptomen.

Er is echter weinig onderzoek gedaan naar de kenmerken en het functioneren van deze groep mensen, alsmede hun zorgbehoefte. Het huidige aanbod van zorg, behandeling en begeleiding voor deze groep mensen mist hierdoor een wetenschappelijke basis.

Onderzoek

Om meer inzicht te krijgen in bovenstaande problematiek is in 2014 vanuit de afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde van het VUmc, samen met Atlant, de KORSAKOV-studie opgestart. Dit betreft een beschrijvend onderzoek naar het functioneren en de kwaliteit van leven van mensen met het syndroom van Korsakov die 24-uurs zorgafhankelijk zijn. Het onderzoek richt zich specifiek op het voorkomen van probleemgedrag en ziekte-inzicht, en de onderlinge verbanden bij deze groep mensen.

Wat betekent het voor de cliënt?

De resultaten van dit onderzoek geven voor het eerst een goede beschrijving van de kenmerken en zorg voor verpleeghuisbewoners met het syndroom van Korsakov. De bevindingen kunnen een startpunt zijn voor verder onderzoek naar de langdurige zorg voor deze groep bewoners en voor de ontwikkeling van een zorgprogramma dat gebaseerd is op de best beschikbare kennis. Dit kan verzorgenden helpen om beter tegemoet te komen aan de complexe behoeften van deze bewoners en uiteindelijk de kwaliteit van zorg verbeteren.

Stand van zaken

Inmiddels is dit onderzoek afgerond en vond op woensdag 11 maart 2020 de promotieplechtigheid plaats van Ineke Gerridzen. Zij heeft met succes haar proefschrift ‘Nothing is wrong with me. Behavioural symptoms and awareness in people with Korsakoff syndrome and other alcohol-related cognitive disorders living in nursing homes’ in het openbaar verdedigd. Lees hier het hele proefschrift. Lees hier een Nederlandse samenvatting van de belangrijkste resultaten van het onderzoek.

Inmiddels zijn er 5 internationale publicaties verschenen.

Wie?

  • Ineke Gerridzen, specialist ouderengeneeskunde, Atlant en uitvoerend onderzoeker, VUmc
  • Karlijn Joling, projectleider, senior-onderzoeker, VUmc
  • prof. dr. Cees Hertogh, hoogleraar ouderengeneeskunde, VUmc
  • Marja Depla, senior-onderzoeker, VUmc
  • Ruth Veenhuizen, onderzoekscoördinator UNO-Amsterdam en specialist ouderengeneeskunde, Atlant
  • Els Verschuur, voormalig associate lector Topcare, Atlant/ HAN

Meer informatie

In de podcast van het wetenschapsprogramma Focus van Radio 1 vertelt Ineke over het syndroom van Korsakov, de KORSAKOV-studie, en het promoveren. Luister de podcast hier.

Neem gerust contact op met Ineke Gerridzen.

Contact

Ineke Gerridzen, specialist ouderengeneeskunde
E-mail: i.gerridzen@atlant.nl

Posters

Publicaties:

  • Het syndroom van Korsakov: meer dan geheugenstoornissen. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, 2011
  • Patients with Korsakoff syndrome in nursing homes: characteristics, comorbidity, and use of psychotropic drugs. International Psychogeriatrics, 2014. Download publicatie
  • Prevalence and severity of behavioural symptoms in patients with Korsakoff syndrome and other alcohol-related cognitive disorders: a systematic review. International Journal of Geriatric Psychiatry, 2017. Download publicatie
  • Neuropsychiatric Symptoms in People With Korsakoff Syndrome and Other Alcohol-Related Cognitive Disorders Living in Specialized Long-Term Care Facilities: Prevalence, Severity, and Associated Caregiver Distress. JAMDA, 2018. Download publicatie
  • Awareness and its relationships with neuropsychiatric symptoms in people with Korsakoff syndrome or other alcohol-related cognitive disorders living in specialized nursing homes. International Journal of Geriatric Psychiatry, 2019. Download publicatie
  • Caregivers’ perspectives on good care for nursing home residents with Korsakoff syndrome. Nursing Ethics, 2021. Download publicatie
  • Proefschrift ‘Nothing is wrong with me: Behavioural symptoms and awareness in people with Korsakoff syndrome and other alcohol-related cognitive disorders living in nursing homes’. Download publicatie

Webinars:

Atlant werkt in dit onderzoek samen met: